Prowadzenie własnej działalności ma wiele zalet, ale nie da się zaprzeczyć, że potrafi w pewnych dziedzinach życia stanowić utrudnienie. Między innymi w sytuacji, kiedy zapragniemy zaciągnąć kredyt – niekoniecznie kredyt firmowy, a nawet zwykły kredyt konsumpcyjny. Zdolność kredytowa przedsiębiorcy to złożona kwestia, która pod licznymi względami znacznie różni się, od przykładowo, zdolności kredytowej osoby osiągającej dochody dzięki umowie o pracę. W takim razie co trzeba o niej wiedzieć? Od czego zależy zdolność kredytowa przedsiębiorcy? Jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać kredyt?
Spis treści
Dlaczego zdolność kredytowa jest taka ważna?
W pierwszej kolejności warto pokrótce wyjaśnić, dlaczego przykłada się tak dużą wagę do zdolności kredytowej i czym ona właściwie jest.
Zdolność kredytowa to zdolność do terminowej spłaty zobowiązania. Każdy bank oblicza ją według nieco innych algorytmów, natomiast zawsze zachowane są pewne elementy wspólne.
Jest ona tak bardzo istotna, ponieważ pozwala określić, z jak dużym ryzykiem wiąże się udzielenie danej osobie kredytu i jakie jest prawdopodobieństwo, że nie będzie ona go spłacać w terminie. Bywa, że jesteśmy całkowicie przekonani, że stać nas na kredyt, ale wyliczenia banku wskażą inaczej – trzeba więc przygotować się na istnienie pewnego marginesu błędu. Banki muszą weryfikować zdolność kredytową i brać ją pod uwagę, ponieważ nierzetelni kredytobiorcy są dużym zagrożeniem dla ich zysków.
Od czego zależy zdolność kredytowa przedsiębiorcy?
Aspekty, na które zwraca uwagę większość banków podczas rozważania wniosków o kredyt i ustalania zdolności kredytowej, niezależnie od tego, czy mówimy o przedsiębiorcy, czy osobie prywatnej, to:
- wysokość dochodów
- ilość posiadanych zobowiązań
- historia kredytowa.
Najmniej problemów z otrzymaniem kredytu od banku mają z reguły osoby zatrudnione na umowę o pracę na czas określony. W takim wypadku zarówno źródło, jak i wysokość dochodów uznaje się za stabilne, a kredytobiorcę za wiarygodnego. Umowa o pracę na czas określony czy zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej nie przekreśla całkowicie szans na otrzymanie kredytu, ale z pewnością może utrudnić i przedłużyć cały proces. Kredytodawca będzie miał bowiem większe wątpliwości odnośnie do tego, czy na dłuższą metę będziemy osiągać wystarczająco wysokie dochody, aby poradzić sobie z kredytem.
Jak sprawa wygląda w przypadku przedsiębiorców? Z jednej strony są oni potencjalnie dobrymi klientami, ponieważ wielu przedsiębiorców to osoby majętne, a z drugiej – prowadzenie własnej działalności niekoniecznie musi być bardzo stabilnym źródłem dochodu. Ciężko, aby co miesiąc dochody wynosiły dokładnie, co do złotówki, tyle samo. W każdej chwili może też nastąpić załamanie rynku czy inne problemy, które doprowadzą do powstania problemów finansowych nawet w dotychczas bardzo dobrze prosperującej firmie.
W związku z tym banki weryfikują zarobki osób prowadzących własną działalność często dokładniej i na podstawie większej ilości dokumentów niż w przypadku osób zatrudnionych na podstawie przykładowo umowy o pracę. Podczas gdy „etatowcom” wystarczy z reguły zaświadczenie o dochodach od pracodawcy, przedsiębiorcę bank może poprosić o następujące dokumenty, aby na ich podstawie dokonać oceny zdolności kredytowej:
- zeznanie podatkowe za rok ubiegły;
- zaświadczenie o niezaleganiu ze składkami ZUS i US;
- wyciąg z kont bankowych firmy bądź właściciela;
- dokumenty księgowe, zależne od formy opodatkowania.
Na podstawie dotychczasowych dochodów i wydatków bank oceni, czy dana firma jest wiarygodna i wypłacalna. W im lepszej i stabilniejszej sytuacji finansowej znajduje się firma, tym wyższa będzie zdolność kredytowa przedsiębiorcy.
Jak długo trzeba prowadzić działalność, aby otrzymać kredyt?
Polskie firmy mają tendencję do upadania zwłaszcza na samym początku działalności. Dlatego też banki uważają udzielanie kredytu nowym firmom za bardzo ryzykowne. Często spotkać można się z wymaganiem minimum roku nieprzerwanego prowadzenia działalności.
Czasami wymagany staż jest niższy i wynosi około 6 miesięcy, ale wtedy z kolei przedsiębiorca musi spełnić pewne warunki (na przykład od kilku miesięcy prowadzić w danym banku rachunek firmowy).
Niektóre instytucje mają w swoich ofertach kredyty na start firmy czy kredyty na rozpoczęcie własnej działalności, natomiast wiążą się one z reguły z wyższymi opłatami i koniecznością stworzenia dobrego biznesplanu, który przekona bank, że nasz pomysł na firmę może się udać i w niedługim czasie działalność zacznie przynosić zyski pozwalające na regularną i terminową spłatę kredytu.
Wpływ formy opodatkowania na decyzję kredytową
Forma opodatkowania ma olbrzymie znaczenie w kwestii finansów firmy, ponieważ to od niej między innymi zależy, jak duży będzie jej dochód (czyli przychód po odliczeniu wszelkiego rodzaju kosztów i niezbędnych wydatków związanych z prowadzeniem działalności, inaczej mówiąc zysk „na czysto”). Przedsiębiorcy mają dość dużą dowolność w zakresie wyboru formy opodatkowania, aczkolwiek niektóre z nich są zarezerwowane tylko dla określony branż. Dostępne formy opodatkowania to:
- skala podatkowa
- stawka liniowa
- karta podatkowa
- ryczałt.
Skala podatkowa to najprostsza i najczęściej spotykana forma rozliczenia z fiskusem, tak więc, o ile nie notujemy bardzo wysokich kosztów uzyskania przychodu, nie powinna przeszkodzić w uzyskaniu kredytu. Karta podatkowa to rzadko wykorzystywany i unikalny sposób rozliczenia się z podatku, dostępny tylko dla niektórych branż, w którym stawka podatku jest niezależna od wysokości przychodów. Ryczałt zaś potrafi być opłacalny finansowo, ale może negatywnie wpływać na szanse, na otrzymanie pozytywnej decyzji kredytowej.
1 Źródło: https://media.bik.pl/informacje-prasowe/492450/kredyt-trendy-raport-bik-za-rok-2019
Czy osoba samozatrudniona może otrzymać kredyt?
Samozatrudnienie cieszy się obecnie w Polsce sporą popularnością. Z jednej strony ogranicza koszty pracodawcy w porównaniu z chociażby umową o pracę, a z drugiej – pozwala pracownikowi na większą niezależność i swobodę w czasie, i sposobie wykonywania swoich obowiązków. Jak to ma się do uzyskania kredytu w banku?
Banki mogą oferować osobom osiągającym dochód na podstawie umów B2B, o ile jest on stabilny i odpowiednio wysoki, uproszczone formalności i mniej wygórowane wymagania niż osobom, które prowadzą firmę z prawdziwego zdarzenia. Tak więc otrzymanie kredytu będąc samozatrudnionym nie jest wcale niemożliwe (aczkolwiek wciąż przewagę mają oczywiście osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę).
Jaki kredyt może wziąć przedsiębiorca?
To, jak trudno będzie uzyskać kredyt, z jakimi formalnościami będzie się wiązał i jakiej zdolności kredytowej będzie wymagał, zależy nie tylko od jego kwoty, ale także rodzaju. Warto w związku z tym wspomnieć, jakie formy finansowania oferowane są przedsiębiorcom.
Na pierwszy plan wybija się przede wszystkim kredyt obrotowy, oferowany w rachunku bieżącym lub kredytowym. W zależności od obrotów firmy i zdolności kredytowej może być udzielony na małe lub nawet bardzo wysokie sumy. Kredyty obrotowe należą do zobowiązań krótkoterminowych (zazwyczaj udziela się ich na rok lub ewentualnie kilka lat), a ich celem jest umożliwienie przedsiębiorcy pokrycie bieżących wydatków.
Inny popularny rodzaj kredytu to kredyt inwestycyjny, za pomocą którego można sfinansować na przykład nowe rozwiązania technologiczne, zakup maszyn czy budynków. Pozwala na uzyskanie większych kwot, ale za to wymaga wkładu własnego i biznesplanu, a jego pozyskanie jest dłuższym i bardziej skomplikowanym procesem.
Przedsiębiorca może także otrzymać, niezależnie od tego, czy chce sfinansować swoje potrzeby prywatne (na przykład wakacje), czy firmowe, kredyt konsumencki. Jego otrzymanie może być łatwiejsze i szybsze niż w przypadku kredytu firmowego. Jeśli jednak będziemy chcieli odsetki od kredytu zaliczyć w poczet kosztów uzyskania przychodu, to pozyskane za jego pomocą środki będą oczywiście musiały być wykorzystane na wydatki związane z prowadzoną działalnością.
Zdolność kredytowa przedsiębiorcy – podsumowanie
Zdolność kredytowa w przypadku przedsiębiorców to znacznie mniej przejrzysta sprawa niż u „etatowców”. Ciężko może być samodzielnie obliczyć, jakie mamy szanse na otrzymanie wymarzonego kredytu, a wszelkie kalkulatory znalezione na stronach banków mogą okazać się niedopasowane do naszych oczekiwań i możliwości.
Rozwiązaniem tego problemu może być zwrócenie się do pośrednika kredytowego, który ma doświadczenie z pozyskiwaniem kredytów dla osób prowadzących własną działalność i wie, jak i gdzie się zwrócić, aby otrzymać dla klienta pozytywną decyzję kredytową.