Upadłość konsumencka a kredyt — co warto widzieć?

Rosnące stopy procentowe, choroba, utrata pracy, a także inne zdarzenia losowe powodują, że z roku na rok coraz więcej osób ma problem ze spłatą swoich długów. Żeby uniknąć zaległości, nierzadko korzystają z szybkich pożyczek przez internet zaciąganych w instytucjach parabankowych, wpadając w jeszcze większe długi, których nie są w stanie spłacić. Wobec postępującej spirali zadłużenia często jedynym wyjściem jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Coraz więcej obywateli naszego kraju korzysta z takiego rozwiązania. Jednak czy będą oni mogli liczyć na kredyt w przyszłości? Podpowiadamy.

Upadłość konsumencka a kredyt — na czym polega status niewypłacalności?

Coraz więcej osób ma problem ze spłatą swoich zobowiązań. W niektórych przypadkach jedynym sensownym rozwiązaniem takiej sytuacji jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Polega ona na redukcji lub umorzeniu długów osoby fizycznej, która nie prowadzi swojej działalności gospodarczej i w ciągu ostatniego roku nie była zgłoszona w rejestrach jako przedsiębiorca. Choć w powszechnej opinii uważa się, że procedura ta uwalnia dłużnika od wszelkich zobowiązań, to należy wiedzieć, że nie każda taka osoba otrzyma pozytywny dla siebie wyrok. Upadłość majątkowa osoby fizycznej jest ogłaszana przez sąd rejonowy. Aby jednak zapadł taki wyrok, konieczny jest trwały brak wypłacalności, a więc taki, który trwa powyżej trzech miesięcy. Taka osoba musi utracić zdolność do regulowania swoich należności pieniężnych. Dlatego kredytobiorcy, którzy mają tymczasowe problemy w spłacie, raczej nie mogą liczyć na to, że sąd ogłosi ich upadłość, a dodatkowo nie jest to rozwiązanie bez konsekwencji. 

Upadłość konsumencka a kredyt

Głównym celem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest oddłużenie niewypłacalnego konsumenta, ale i możliwość odzyskania przez wierzycieli należności. Oznacza to, że sąd może umorzyć część lub całość długów, których konsument nie jest w stanie lub nie będzie w stanie spłacić. Nierzadko dochodzi do sytuacji, gdzie wyrok to upadłość konsumencka a kredyt i tak musi zostać spłacony przez dłużnika. Po orzeczeniu sądu jednak nie będą naliczane nowe odsetki. 

Osoby, które mają pracę, mieszkanie lub jakiekolwiek inne źródło, z którego sąd może ściągnąć środki finansowe, muszą się liczyć z tym, że instytucja ta cały majątek, a także część dochodów z pensji przeznaczy na spłatę kredytów. Wówczas dobra materialne zostają sprzedane, a pieniądze z nich otrzymają wierzyciele. Z kolei pensja może być pomniejszana o pewien procent przez 36 miesięcy. Jest to okres spłaty, nazywamy planem spłaty wierzycieli. W sytuacji kiedy dłużnik umyślnie doprowadził do swojej niewypłacalności, okres ten może być przedłużony nawet do 84 miesięcy. Po tym czasie może nastąpić całkowite umorzenie długu. Z opcji tej mają prawo skorzystać również osoby, które nie mają żadnego majątku ani dochodów. Wówczas sąd już podczas wydawania wyroku, może umorzyć całe zadłużenie i odstąpić od ustalania planu spłaty.

Kredyt po upadłości konsumenckiej

Każda osoba, która zaciąga jakikolwiek kredyt, trafia do rejestru BIK, czyli Biura Informacji Kredytowej. Tam gromadzone są dane dotyczące między innymi wysokości zobowiązań, rat, a także czy są one terminowo spłacane. W sytuacji, kiedy dłużnik ma jakikolwiek problem ze spłatą i w związku z tym nie reguluje rat w terminie, wówczas informacja ta trafia do tej bazy. W przypadku kiedy opóźnienia wynoszą powyżej 30 dni, trzeba liczyć się z tym, że bank nie udzieli takiej osobie kolejnego finansowania, ponieważ jest ona dla niego niewiarygodna. 

Wtedy kiedy sąd decyduje o upadłości konsumenckiej, w Biurze Informacji Kredytowej również pojawi się taka adnotacja. Dodatkowo jest ona umieszczana w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz Krajowym Rejestrze Zadłużonych. W takiej sytuacji żaden bank nie udzieli takiej osobie finansowania. Również większość parabanków nie podejmie się takiego ryzyka. Dodatkowo często po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej rozpoczyna się drugi etap postępowania, w którym to syndyk sprawuje pieczę nad całym majątkiem dłużnika.

Upadłość konsumencka a kredyt hipoteczny

Upadłość konsumencka a kredyt hipoteczny, to zagadnienie, w którym postępowanie różni się od innych typów zobowiązań ze względu na to, że w takiej sytuacji hipoteka stanowi zabezpieczenie długu. Niezależnie od tego czy dłużnik zaciągnął kredyt na budowę domu, czy też kupno mieszkania, wówczas to nieruchomość stanowi jego majątek, który sąd musi przekazać na spłatę zobowiązań. W związku z tym obiekt taki za pośrednictwem wyznaczonego przez sąd syndyka zostanie wystawiony na sprzedaż. Odzyskane dzięki tym działaniom środki trafią do banku, który udzielił finansowania na zakup lub budowę nieruchomości. Hipoteka zapisana w księdze wieczystej zostanie więc wykreślona. Z kolei reszta zadłużenia w banku zazwyczaj jest umarzana. 

W sytuacji, kiedy nieruchomość nie jest obciążona hipoteką, wówczas środki z jej sprzedaży zostaną rozłożone. Podział występuje również wtedy kiedy syndykowi uda się sprzedać obiekt po takiej cenie, która przekracza wysokość należności pozostałej do spłaty z tytułu kredytu hipotecznego. Wtedy, kiedy upadłość konsumencką ogłasza tylko jeden z małżonków, a kredyt na zakup domu lub mieszkania zaciągnął drugi z nich, wówczas majątek wspólny wchodzi do tzw. masy upadłości i również musi dojść do sprzedaży nieruchomości objętej kredytem. Dlatego warto przed zaciągnięciem takiego zobowiązania zastanowić się nad zasadnością podpisania intercyzy majątkowej, która chroni przed taką sytuacją. Oczywiście dłużnik musi opuścić swój dom lub mieszkanie. Syndyk z kolei zobowiązany jest do przekazania mu środków ze sprzedaży nieruchomości potrzebnych na wynajem nowego lokalu na okres od 12 do 24 miesięcy.

Upadłość konsumencka a kredyt gotówkowy

W przypadku kredytu gotówkowego upadłość konsumencka wygląda podobnie jak przy hipotece. Tutaj również wyznaczony przez sąd syndyk sprzedaje majątek dłużnika. Do masy wówczas wchodzi także mieszkanie lub dom, jeżeli takowy posiada, samochód oraz inne przedmioty. Do masy upadłościowej zalicza się cały majątek, który należy do dłużnika w dniu ogłoszenia upadłości, a także ten, który został przez niego nabyty w trakcie postępowania. Do puli tej nie wchodzą jednak przedmioty niezbędne do nauki lub pracy, a także część dochodu. Jeżeli kwota ze sprzedaży majątku, którą otrzyma syndyk, będzie wystarczająca do pokrycia zobowiązań, wówczas pensja dłużnika nie zostanie zajęta. Jednak jeżeli kredytu nie uda się spłacić w całości dzięki pieniądzom z masy upadłościowej, wówczas reszta należności będzie ściągana zgodnie z harmonogramem spłat z dochodu dłużnika.

Upadłość konsumencka a wspólny kredyt

Upadłość konsumencka jednego z małżonków ma wpływ na wspólny kredyt. Dlatego jeżeli nie mają oni rozdzielności majątkowej, wówczas nawet jeżeli kredyt spłaca druga osoba, to wchodzi on do masy upadłościowej. Z tego powodu warto wcześniej przemyśleć rozdzielność majątkową. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z artykułem 126 Prawa Upadłościowego, w przypadku upadłości konsumenckiej rozdzielność majątkowa będzie skuteczna tylko wtedy, kiedy została ona zawarta minimum 2 lata przed złożeniem wniosku o upadłość do sądu. W sytuacji kiedy małżonkowie podpisali intercyzę, na przykład podczas ślubu, a kilka lat później wzięli razem kredyt hipoteczny i nie są w stanie go spłacać, wówczas jeżeli chcą ogłosić upadłość konsumencką, każdy z nich osobno musi złożyć stosowny wniosek do sądu rejonowego.

Dodatkowo warto pamiętać, że niektóre banki zabezpieczają się na wypadek ogłoszenia upadłości konsumenckiej przez jednego ze współmałżonków, dołączając do umowy kredytowej tzw. klauzulę solidarności. Informuje ona o tym, że obie osoby, które zaciągnęły zobowiązanie, w równym stopniu za nie odpowiadają, więc wtedy kiedy jeden z nich ogłosił upadłość, wówczas instytucja ta ma prawo ściągnąć dług od drugiej osoby.

Upadłość konsumencka a zdolność kredytowa

Zdolność kredytowa, jest to maksymalna kwota, jaką bank może pożyczyć potencjalnemu kredytobiorcy. Podczas jej obliczania bierze pod uwagę szereg czynników, takich jak na przykład wysokość dochodów, a także ich źródło, aktualne obciążenia, scoring kredytowy, wiek klienta, wysokość ewentualnego wkładu własnego, niektóre parametry kredytu, a także historię kredytową. Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej dane na temat tego zdarzenia zostają zamieszczone między innymi w bazach takich jak BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, Krajowym Rejestrze Osób Zadłużonych, a także Monitorze Sądowym i Gospodarczym. 

Jak wiadomo, jedną z podstawowych baz, które są analizowane przez bank przed podjęciem decyzji kredytowej, jest właśnie BIK. W niej z kolei dane przechowywane są przez okres pięciu lat. Upadłość konsumencka ma więc duży wpływ na potencjalną zdolność kredytową, zwłaszcza przez okres 5 lat, czyli czas, gdy dane są przetwarzane przez bazy. Jeśli po tym okresie dochody takiej osoby są wystarczające, wówczas nic nie stoi na przeszkodzie, aby jej zdolność kredytowa była na tyle dobra, aby otrzymała finansowanie od banku.

Czy po upadłości konsumenckiej można wziąć kredyt?

Wiele osób zastanawia się, czy po upadłości konsumenckiej można wziąć kredyt. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ to zależy. Zgodnie z prawem: tak, ponieważ nie istnieją przepisy, które negowałyby możliwość zaciągania kolejnych zobowiązań, oczywiście po skutecznie przeprowadzonej procedurze. Oznacza to, że jeśli wszelkie długi klienta zostały uregulowane ze sprzedaży przedmiotów i nieruchomości wchodzących w skład masy upadłościowej lub też jego dochodów, w takiej sytuacji może on ponownie starać się o kredyt. Należy mieć jednak świadomość, że jeżeli nie minęło 5 lat od ogłoszenia upadłości konsumenckiej, wówczas dane te znajdują się w bazach takich jak na przykład BIK, a jak wiadomo, tego typu rejestry są analizowane przez banki i mają duży wpływ na zdolność kredytową, ocenę scoringową, a także ostateczną decyzję kredytową. Z tego powodu istnieją spore szanse, że wniosek zostanie odrzucony przez bank. 

Jednak jeżeli potencjalny kredytobiorca będzie wykazywał się wystarczającym dochodem, wówczas ma szanse na otrzymanie finansowania. Każdorazowo jest to indywidualna decyzja banku. Jednak znacznie większe szanse na kredyt klient ma wtedy, kiedy informacja o upadłości konsumenckiej zostanie usunięta z wszelkich baz i rejestrów, czyli po 5 latach od spłaty wszystkich zobowiązań wynikających z tej procedury. Dodatkowo lepiej dobrze zastanowić się nad kolejnym zobowiązaniem, ponieważ po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, na następne oddłużenie można liczyć dopiero po 10 latach. Warto więc taką decyzję dobrze przemyśleć, najlepiej korzystając z pomocy doradcy podatkowego lub analityka w banku.

Czy upadłość konsumencka pozwala uniknąć spłaty długu?

Upadłość konsumencka nie jest procedurą, której celem jest pozwolenie dłużnikowi uniknąć spłaty zobowiązań. Ma ona mu raczej ułatwić ten proces, dlatego choć czasami może wydawać się, że działania takie to jedyny sposób, który pozwoli uporać się z problemami finansowymi, to warto go dobrze przemyśleć, ponieważ upadłość konsumencka wiąże się z wieloma przykrymi konsekwencjami. Przede wszystkim osoba, która zdecyduje się na taki krok, musi być świadoma, że jej długi magicznie nie znikną, tylko będą uregulowane z jej dochodów, a także majątku. W związku z tym syndyk, który zostanie wyznaczony przez sąd, wylicytuje wszystkie dobra, takie jak samochód, dom, mieszkanie, działka, biżuteria i wszelkie inne wartościowe przedmioty i nieruchomości. Takiej osobie zostaną jedynie te rzeczy, które są potrzebne do codziennego funkcjonowania, a więc na przykład pralka czy lodówka. Dodatkowo wszystkie środki na koncie również zostaną zajęte, tak samo jak część wynagrodzenia. 

Jeżeli osoba, która ogłasza upadłość konsumencką, posiada jakąkolwiek nieruchomość, zostanie ona zlicytowana i sprzedana, dlatego musi się z niej wyprowadzić. Otrzyma ona fundusze na pokrycie kosztów wynajmu jedynie przez okres od 12 do 24 miesięcy. Po tym czasie będzie musiała samodzielnie zorganizować sobie lokal mieszkalny. Dopiero wtedy, kiedy syndyk sprzeda wszystkie elementy wchodzące w skład masy upadłościowej, a dodatkowo przez wskazany przez sąd czas będzie pobierana z wynagrodzenia dłużnika określona kwota i mimo tego dług nadal nie zostanie spłacony, wówczas jego reszta może zostać umorzona. 

Warto mieć świadomość, że sąd rzadko odstępuje od planu spłaty i od razu umarza całą kwotę długu. Taka sytuacja dotyczy jedynie osób, które nie mają ani żadnego majątku, ani stałych dochodów, a dodatkowo do niewypłacalności nie doszło z umyślnej winy klienta. Upadłość konsumencka wiąże się z szeregiem nieprzyjemnych konsekwencji i osoba, która decyduje się na taki krok, musi być świadoma, że przez najbliższe kilka lat najprawdopodobniej nie otrzyma więcej żadnego finansowania, a więc kredytu od banku niezależnie od jego wysokości. Nie może liczyć nawet na to, że otrzyma drobny sprzęt AGD w sklepie na raty.