Wspólnota majątkowa jest standardem w przypadku małżeństw w Polsce. Żeby do niej nie doszło, trzeba przez zawarciem związku małżeńskiego podjąć konkretne kroki, w przeciwnym wypadku domyślnie zostanie ona zastosowana. Istnieje także możliwość wprowadzenia rozdzielności majątkowej już po wzięciu ślubu.
Jest ona stosunkowo niszowym rozwiązaniem, które ma zarówno swoje wady, jak i zalety. Jej wpływ jest szczególnie odczuwalny w kwestii zobowiązań finansowych, takich jak kredyty i pożyczki. W takim razie, rozdzielność majątkowa a kredyt – co trzeba na ten temat wiedzieć? Czy rozdzielność majątkowa wyklucza wspólne wzięcie kredytu i czy obniża ona zdolność kredytową? Na wszystkie te pytania odpowiemy poniżej.
Spis treści
Rozdzielność majątkowa – co to jest i na czym polega?
Tradycyjna wspólnota majątkowa małżonków polega na tym, że nabywane przez nich mienie, a także zaciągane zobowiązania, mają charakter wspólny. Są pewne elementy, które mimo wspólnoty majątkowej pozostają majątkiem osobistym tylko jednej ze stron (na przykład darowizna, która została przekazana konkretnie jedynie jednemu z małżonków), ale są one raczej wyjątkiem od reguły.
W przypadku rozdzielności majątkowej mimo zawarcia związku małżeńskiego obie strony dysponują dalej jedynie dwoma całkowicie odrębnymi majątkami osobistymi. Każde z nich zaciąga zobowiązania tylko we własnym imieniu, a jeśli samodzielnie kupuje jakieś mienie, to należy ono tylko do kupca. Jednocześnie obie strony mają wszystkie prawa należne małżonkom niezwiązane z kwestiami majątkowymi, takie jak na przykład prawo do podejmowania decyzji medycznych czy uzyskania informacji o stanie zdrowia.
Jak wspomniano we wstępie, rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona przed zawarciem małżeństwa (za pomocą dokumentu o nazwie intercyza) lub już po wzięciu ślubu (poprzez umowę majątkową małżeńską). Istnieje także alternatywna, rzadziej spotykana metoda ustanawiania rozdzielności majątkowej. Mowa tutaj o ustanowienia jej przymusowo przez sąd, kiedy na przykład jedna ze stron bardzo nieodpowiedzialnie zarządza wspólnym majątkiem i wpędza rodzinę w długi.
Warto wspomnieć, że istnienie rozdzielności majątkowej nie zwalnia obu stron ze sprawiedliwego dzielenia wydatków związanych z funkcjonowaniem rodziny, takich jak wynajem mieszkania, jeśli małżonkowie mieszkają wspólnie, czy utrzymywanie dzieci.
Rozdzielność majątkowa a kredyt – koszt rozdzielności majątkowej
Niezależnie od tego, czy rozdzielność majątkową wprowadzimy przed ślubem, czy już po zawarciu związku małżeńskiego, koszt będzie podobny. Ustala się go indywidualnie, ale istnieje górna granica stawek notarialnych. Dla rozdzielności majątkowej wynosi ona 400 złotych plus podatek VAT 23%. Dodatkowo możemy spodziewać się opłaty w wysokości kilku złotych za każdą stronę odpisów.
Nie można ustanowić rozdzielności majątkowej samodzielnie, na przykład drukując umowę majątkową z Internetu i podpisując ją w domu. Taki dokument nie będzie miał mocy prawnej. Rozdzielność majątkowa wymaga stworzenia aktu notarialnego (względnie decyzji sądu, jeśli ustalana jest przymusowo).
W jakiej sytuacji przyda się rozdzielność majątkowa?
Można spotkać się z negatywnym postrzeganiem rozdzielności majątkowej jako symbol braku zaufania do współmałżonka. W rzeczywistości jednak to rozwiązanie jest coraz popularniejsze, zarówno wśród mniej, jak i bardziej zamożnych osób, niekoniecznie właśnie ze względu na brak zaufania.
Rozdzielność majątkowa może się przydać na przykład, jeśli obie osoby bardzo cenią sobie niezależność finansową i chociaż chcą oficjalnie być małżeństwem i posiadać związane z tym przywilejem, to wolą dalej niezależnie rozporządzać finansami. Brak wspólnego majątku znacznie ułatwi także ewentualną sprawę rozwodową – nie jest to coś, nad czym przyszli małżonkowie chcą zazwyczaj się zastanawiać, ale warto wziąć to pod uwagę.
Inny przypadek, w którym rozdzielność majątkowa może być bardzo użyteczna, to prowadzenie przez jedną lub obie strony własnych firm. Nawet, jeśli firmy są prowadzone umiejętnie, wciąż zawsze istnieje ryzyko popadnięcia w długi, na przykład z powodu pechowej inwestycji czy nagłego załamania rynku. Dzięki rozdzielności majątkowej współmałżonek nie będzie odpowiedzialny za długi firmowe, co pozwoli ochronić rodzinę przed popadnięciem rodziny w poważne kłopoty finansowe.
1 Źródło: https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/13625,umowe-majatkowa-malzonkow-dopuszcza-prawie-kazde-panstwo.html
Rozdzielność majątkowa a kredyt gotówkowy – czy trudniej będzie go otrzymać?
Analizując kwestię „rozdzielność majątkowa a kredyt”, trzeba wskazać, że z inną sytuacją mamy do czynienia, kiedy przy rozdzielności majątkowej kredyt chce wziąć samodzielnie jedna ze stron, a z inną, kiedy kredyt ma być wspólny.
Należy bowiem wskazać, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby wziąć kredyt wspólnie mimo rozdzielności majątkowej. Kredyt można bowiem brać wspólnie przecież nie tylko z małżonkiem, ale też z innymi członkami rodziny czy przyjaciółmi – wspólnota majątkowa nie jest wymagana.
W przypadku kredytu dla tylko jednej ze stron, może ona wziąć go bez konieczności uzyskania zgody od strony drugiej. Wynika to z faktu, że w razie problemów ze spłatą długu należność będzie ściągana tylko z majątku osobistego dłużnika, a współmałżonek nie będzie za dług w żaden sposób odpowiedzialny.
Jednocześnie musimy pamiętać, że w takiej sytuacji bank przy wyliczaniu zdolności kredytowej będzie brał pod uwagę tylko zarobki i ogólną sytuację finansową osoby wnioskującej. Otrzymanie kredytu będzie więc trudniejsze, szczególnie, jeśli potencjalny kredytobiorca ma znacznie niższe zarobki niż jego współmałżonek.
Przy kredycie zaciąganym wspólnie, wzięte pod uwagę zostaną zarobki obu osób, tak, jakbyśmy brali kredyt ze znajomym, partnerem biznesowym czy rodzeństwem.
Rozdzielność majątkowa a kredyt hipoteczny
Wiele polskich małżeństw decyduje się na zaciągnięcie w pewnym momencie kredytu hipotecznego, ponieważ zakup mieszkania lub domu za gotówkę jest zbyt dużym kosztem. Jest to możliwe również w przypadku rozdzielności majątkowej, ale trzeba wtedy pamiętać o kilku ważnych aspektach.
Kredyt hipoteczny przy rozdzielności majątkowej można wziąć wspólnie, ale może go też wziąć tylko jedna ze stron. W przypadku zaciągania kredytu hipotecznego samodzielnie (co może być trudne, jeśli dana osoba nie posiada bardzo wysokiej zdolności kredytowej) należy pamiętać, że tylko ta jedna osoba będzie odpowiedzialna za spłatę rat, ale też tylko ona będzie właścicielem nieruchomości.
Jeśli zdecydujemy się wspólnie zaciągnąć kredyt hipoteczny mimo rozdzielności majątkowej, obie osoby będą odpowiedzialne za spłatę długu, a także obie osoby będą miały prawo do danej nieruchomości. Udziały w nieruchomości mogą zostać podzielone po równo, ale nie muszą – jedna ze stron może otrzymać ich więcej, ponieważ na przykład zobowiązała się spłacać większą część raty.
Co z wcześniejszymi kredytami po wprowadzeniu rozdzielności majątkowej?
Może się zdarzyć, że zanim małżeństwo zdecyduje się na rozdzielność majątkową, już zdąży zaciągnąć jakieś kredyty, czy to wspólnie, czy pojedynczo (ale ze wspólną odpowiedzialnością za dług, z uwagi na wspólnotę majątkową). Rozdzielność kredytowa a kredyt zaciągnięty wcześniej – jak wygląda kwestia spłaty zobowiązania w takim przypadku?
Nawet, jeśli kredyt zaciągnęła tylko jedna ze stron, to wciąż jest to zobowiązanie, za które na równi odpowiadają obie strony, jako że w momencie jego zaciągnięcia wciąż obowiązywała wspólnota majątkowa. W związku z tym bank w razie problemów z terminową spłatą zobowiązania może zwrócić się do obu współmałżonków i dążyć do odzyskania od nich swojej należności.
Rozdzielność majątkowa a kredyt – podsumowanie
Rozdzielność majątkowa a kredyt to złożony temat. Intercyza (bądź umowa majątkowa małżeńska) wciąż jest w Polsce stosunkowo niszowym rozwiązaniem, a prym wiedzie standardowa wspólnota małżeńska, ale coraz więcej osób zaczyna z niego korzystać.
Wynika to z faktu, że chociaż takie rozwiązanie ma też pewne wady, to przede wszystkim chroni przed negatywnymi konsekwencjami nieodpowiedzialności finansowej małżonka lub jego nieudanych inwestycji.