Przedawnienie długu to bardzo złożony temat, który warto, żeby zgłębili wszyscy dłużnicy. Dobrze jest wiedzieć, kiedy dług się przedawnia, od kiedy do kiedy liczyć przedawnienie, czy w jaki sposób bieg przedawnienia może być przerwany. Wiedza ta może przydać się w przyszłości, jeśli nie w naszym przypadku, to w przypadku członków rodziny, czy przyjaciół. W takim razie, kiedy przedawniają się długi? Na czym dokładnie polega przedawnienie długów i w jakich przypadkach nie jest ono możliwe? Odpowiedzi na wszystkie te pytania zostały udzielone poniżej.
Spis treści
Na czym polega przedawnienie długu?
Przedawnienie długu oznacza, że nie można już prawnie wyegzekwować jego spłaty. Jeśli sprawa dotycząca takiego długu zostanie skierowana do sądu, zostanie ona oddalona z powodu przedawnienia. Nie ma więc możliwości, aby przeprowadzić egzekucję komorniczą i bez zgody dłużnika odebrać mu mienie lub środki na pokrycie zobowiązania.
Należy jednak pamiętać, że przedawnienie długów nie jest równoznaczne z ich całkowitym zniknięciem. Jeśli na przykład wpłacimy małą kwotę na poczet spłaty zobowiązania, mimo tego, że jest ono przedawnione, to w ten sposób uznajemy cały dług i na powrót można próbować prawnie wyegzekwować jego pełne uregulowanie.
Do 2018 roku sąd z własnej inicjatywy nie badał, czy dług jest przedawniony, po tym, jak złożono pozew. Przedawnienie długu było uznawane tylko w przypadku, kiedy dłużnik sam podniósł taki argument. Jeśli ktoś nie wiedział, że może to zrobić bądź o tym nie pomyślał, często dochodziło do sytuacji, w których miała miejsce egzekucja komornicza przedawnionego długu.
Obecnie badaniem kwestii przedawnienia długów zajmuje się automatycznie sąd, a jeśli zobowiązanie okaże się przedawnione, pozew jest oddalany. Takie rozwiązanie chroni dłużników, ma także zmotywować wierzycieli do szybszego upominania się o zwrot swoich należności.
Przedawnienie długów – po ilu latach następuje?
Przedawnienie długów nie następuje po takim samym czasie dla wszystkich rodzajów długów. Okres przedawnienia jest zależny od tego, z jakim zobowiązaniem mamy do czynienia. Przedawnienie może nastąpić po stosunkowo krótkim okresie (nawet po zaledwie jednym roku), ale w niektórych przypadkach trzeba poczekać na nie znacznie dłużej – do 6 lat.
Po 1 roku przedawniają się:
- mandaty za przejazd komunikacją publiczną bez ważnego biletu
- roszczenia z tytułu umowy przewozu
- roszczenia z tytułu ustawy o Poczcie Polskiej.
Jeśli więc na przykład zagubiona zostanie nasza przesyłka wysłana przy pomocy Poczty Polskiej, to mamy tylko rok, aby podjąć w związku z tym jakieś działania. W przeciwnym wypadku dług przepadnie.
Podobnie w przypadku mandatów za przejazd komunikacją miejską bez biletu. Jeśli kontroler nam go wystawi, ale później w przeciągu roku nie podjęte zostaną żadne działania, mandat przepada. Tak krótki okres przedawnienia nie dotyczy jednak mandatów od Policji i Straży Miejskiej, a jedynie tych wystawianych przez kontrolerów.
Po 2 latach przedawniają się:
- roszczenia z tytułu umowy o dzieło
- roszczenia za usługi telekomunikacyjne
- roszczenia odnośnie umowy sprzedaży
- debet na koncie
- roszczenia przedsiębiorcy wobec kontrahenta z tytułu nieopłaconej faktury.
Jeśli więc nie zapłacimy na czas rachunku za Internet, czy abonamentu za telefon, to taki dług przedawni się właśnie po 2 latach.
Po 3 latach przedawniają się:
- roszczenia z tytułu umowy o pracę
- niespłacone pożyczki i kredyty
- nieopłacony czynsz
- roszczenia z tytułu działalności
- niespłacone karty kredytowe
- mandat od Policji lub Straży Miejskiej
- roszczenia wynikające z umowy ubezpieczeniowej
- długi podatkowe wynikające z indywidualnej decyzji.
Jak widać, trzyletni okres przedawnienia jest najobszerniejszym i dotyczy on zwłaszcza tych długów, z którymi borykamy się najczęściej, a więc pożyczek, kart kredytowych, czy kredytów.
Długi podatkowe wynikające z indywidualnej decyzji, to na przykład długi za nieopłacony przez nas podatek od nieruchomości. Jeśli zaś chodzi o długi podatkowe, w przypadku których indywidualna decyzja nie była konieczna, ponieważ narzucane są one na każdego (przykładowo długi za nieopłacony podatek dochodowy), okres przedawnienia wynosi dwa lata dłużej, a więc 5 lat.
Są dwa rodzaje długów, które przedawniają się w najdłuższym możliwym terminie, a mianowicie po 6 latach. Mowa o:
- długach stwierdzonych wyrokiem sądu
- długach spadkowych.
6 lat to niewątpliwie bardzo długi okres, trzeba jednak wskazać, że i tak jest on krótszy, niż jeszcze pewien czas temu. Przed nowelizacją Kodeksu cywilnego, tego typu długi przedawniały się dopiero po upływie całej dekady.
Kiedy przedawnienie długu nie jest możliwe?
Nie we wszystkich sytuacjach przedawnienie długu będzie możliwe. Pytając, kiedy dług się przedawnia, możemy niekiedy usłyszeć odpowiedź: nigdy. Jest bowiem wąska grupa długów, które nie ulegają przedawnieniu, nawet po kilkunastu, czy kilkudziesięciu latach.
Przedawnienie długów nie funkcjonuje w przypadku:
- alimentów
- roszczeń o ochronę dóbr osobistych
- części kapitałowej kredytów hipotecznych.
Co ciekawe, chociaż przedawnieniu nie ulegają części kapitałowe kredytów hipotecznych, to części odsetkowe już jak najbardziej mogą się przedawnić. Takie wyjątki służą temu, żeby uniknąć sytuacji, w którejś ktoś celowo doprowadza do przedawnienia długu, aby go nie płacić. Zwłaszcza w przypadku długów alimentacyjnych, których odzyskiwanie bywa męczącym i długotrwałym procesem, brak przedawnienia jest niezwykle użyteczny.
Jak liczyć przedawnienie długów?
Żeby wiedzieć, kiedy dług się przedawnia, musimy być w stanie obliczyć, od kiedy i do kiedy liczyć bieg przedawnienia. Tylko dzięki temu dowiemy się, czy dane zobowiązanie jest już przedawnione, a jeśli nie, to ile jeszcze czasu brakuje do tego, aby tak się stało.
Przedawnienie długów rozpoczyna się od momentu, w którym zgodnie z umową dany dług miał zostać spłacony. Jeśli po tym czasie wierzyciel prowadził jakiekolwiek działania mające prowadzić do odzyskania swojej należności i przerwał w ten sposób bieg przedawnienia, to liczymy od daty wykonania rzeczonych działań.
Tak jest na przykład w przypadku mandatu, czy długu bankowego – jest w tej kwestii jeden wyjątek. Dotyczy on długów podatkowych. Bieg przedawnienia długów podatkowych liczymy od końca roku, w którym wypadała data ich spłaty. Jeśli więc na przykład mieliśmy uregulować jakiś podatek w kwietniu, to i tak przedawnienie będzie liczone dopiero od końca roku.
Jeśli zaś chodzi o to, kiedy dług się przedawnia, to dla wszystkich rodzajów długów działa to w ten sam sposób. Przedawnienie ma miejsce wraz z końcem roku kalendarzowego, w którego wypada jego data. Jeśli więc na przykład bieg przedawnienia biegł od 2018 do 2020 roku, to niezależnie od tego, czy dwa lata mięły w lutym, maju, czy listopadzie, przedawnienie nastąpi dopiero wraz z końcem roku.
Przedawnienie długu – co przerywa bieg przedawnienia?
Wiemy już, kiedy przedawniają się długi – po upływie określonego okresu od momentu, w którym stały się wymagalne, bądź od ostatniego przerwania biegu przedawnienia. Możemy w związku z tym zastanawiać się, jakie działania prowadzą do przerwania rzeczonego biegu.
Taki efekt mają wszelkie działania związane z próbą odzyskania przez wierzyciela należności, ale nie tylko. Konkretnie bieg przedawnienia przerywa:
- prowadzenie sprawy długu przed sądem
- rozpoczęcie mediacji pomiędzy stronami
- uznanie długu przez dłużnika.
Należy pamiętać, że przerwanie biegu przedawnienia może mieć miejsce zarówno po kilku miesiącach od zapadalności zobowiązania, jak i po kilku latach. Niezależnie od tego, czy przedawnienie długu miało mieć miejsc dopiero za kilka lat, czy zaledwie za kilka tygodni, skutek wykonania któregokolwiek z powyższych działań jest taki sam. Okres przedawnienia resetuje się i liczony jest od nowa, do kolejnego działania, które go przerwie.
Przedawnienie długu – podsumowanie
Przedawnienie długu to mechanizm, który ma zapobiec ściganiu dłużników za zobowiązania sprzed wielu lat. Warto się nim zainteresować, natomiast trzeba wskazać, że jest mało prawdopodobne, aby bank, firma pożyczkowa, czy inna tego typu instytucja zapomniała o nas na tak długi czas i doprowadziła do przedawnienia długów.