Wierzyciel jest słowem, które kojarzyć się może przede wszystkim z firmami windykacyjnymi, stresującymi telefonami, SMS-ami i wzywającą do zwrotu zadłużenia korespondencją. W rzeczywistości jednak to pojęcie jest znacznie szersze. W takim razie kto to jest wierzyciel? Z jakim typem wierzyciela możemy się spotkać? Czy wierzyciel może cofnąć komornika?
Spis treści
Kto to jest wierzyciel?
Każdy niewątpliwie spotkał się z pojęciem „wierzyciel”. Mało jest w Polsce takich osób dorosłych, które nie mają lub nie miały kiedyś, lub przynajmniej nie będą miały w przyszłości, co najmniej jednego wierzyciela. Tylko tak właściwie kto to jest wierzyciel?
Do wyjaśnienia tego określenia możemy posłużyć się obecną w Kodeksie cywilnym definicją zobowiązania (jako, że prawo nie definiuje bezpośrednio pojęcia wierzyciela). Mówi ona, że „zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić”.
Na tej podstawie możemy stwierdzić, że wierzyciel jest osobą, której dłużnik winny jest spełnienie określonego świadczenia (na przykład oddania pewnej sumy pieniędzy). Z kolei dłużnik jest tym, który ma wobec kogoś dług.
Rodzaje wierzycieli
Wszyscy wierzyciele mają jeden punkt wspólny: należy im się spełnienie określonego świadczenia przez dłużnika. Jednak, w zależności od rodzaju tego świadczenia, przysługują im inne prawa w zakresie dochodzenia swoich należności. W Polsce wyróżniamy cztery główne rodzaje wierzycieli:
- wierzyciel osobisty
- wierzyciel rzeczowy
- wierzyciel alimentacyjny
- wierzyciel hipoteczny.
Niezależnie od tego, jakim rodzajem wierzyciela jesteśmy, w przypadku egzekucji komorniczej uzyskane za jej pomocą środki będą w pierwszej kolejności przeznaczone na pokrycie kosztów z nią związanych.
Wierzyciel osobisty
Wierzyciel osobisty to jeden z najczęściej spotykanych typów wierzycieli. Może być nim na przykład bank bądź firma pożyczkowa, a także SKOK, który udzielił niezabezpieczonej hipoteką bądź zastawem pożyczki lub kredytu.
Z jakich składników majątku wierzyciel osobisty może domagać się zaspokojenia swojej należności? Między innymi z dochodów dłużnika (czy to uzyskiwanych na podstawie umowy o pracę, czy emerytury lub renty), a także pieniędzy znajdujących się na jego kontach bankowych.
Należy pamiętać, że zarówno w przypadku środków zgromadzonych na koncie bankowym, jak i wynagrodzenia bądź emerytury, obowiązują kwoty wolne od zajęcia komorniczego.
Wierzyciel rzeczowy
Kto to jest wierzyciel rzeczowy? Jak wskazuje już sama jego nazwa, ma on prawo pierwszeństwa do zaspokojenia swojej należności z rzeczy, która stanowiła zabezpieczenie spełnienia świadczenia.
Oznacza to w praktyce, że jeśli zabezpieczeniem kredytu bądź pożyczki był na przykład samochód, to w pierwszej kolejności on będzie mógł go zająć i spieniężyć, a nie wierzyciel osobisty tego samego dłużnika.
Wierzyciel alimentacyjny
Wierzyciel alimentacyjny to taki, któremu należne są świadczenia z tytułu alimentów od rodzica bądź opiekuna prawnego. Z uwagi na to, jak wiele płatności alimentacyjnych jest opóźnionych i jak trudno je wyegzekwować, wierzyciele alimentacyjni cieszą się specjalnymi uprawnieniami.
W przypadku egzekucji komorniczej, możliwe jest zajęcie większej części zarobków czy emerytury niż w przypadku innego rodzaju długów. Ponadto długi alimentacyjne, niezależnie od ich wysokości, zawsze ściągane są w pierwszej kolejności, jeśli w danej chwili egzekucji z mienia chce dokonać kilku różnych wierzycieli. Zasada ta nie dotyczy jedynie kosztów postępowania komorniczego, które jak już wspomniano, zawsze zaspokajane są jako pierwsze, niezależnie od rodzaju wierzyciela.
1 Źródło: https://media.bik.pl/informacje-prasowe/438152/ranking-100-miast-najliczniej-zamieszkiwanych-przez-alimenciarzy
Wierzyciel hipoteczny
Wierzyciel hipoteczny to taki, który ma prawo do żądania zwrotu należności z ustanowionej na niego hipoteki na nieruchomości należącej do dłużnika. Rzeczona hipoteka jest najczęściej ustanowiona w ramach zabezpieczenia świadczenia, którego spełnienia domaga się wierzyciel (a więc zazwyczaj kredytu hipotecznego).
Hipoteka jest nierozerwalnie związana z nieruchomością, na którą ją nałożono. Jest ważna jedynie, jeśli informacja o niej została wpisana do księgi wieczystej danej nieruchomości. Co jeśli dłużnik zdecyduje się obciążony hipoteką dom lub mieszkanie sprzedać?
W takim wypadku nie tylko sama nieruchomość, ale także wierzytelność wejdzie w posiadanie nowego właściciela. Dlatego też przed zakupem nieruchomości tak ważne jest, aby zajrzeć do jej księgi wieczystej i sprawdzić, czy nie jest na nią nałożona hipoteka.
Wierzyciel hipoteczny może zaspakajać swoją należność z nieruchomości obciążonej hipoteką przed wierzycielem osobistym, jednak nie przed wierzycielem alimentacyjnym. Co ważne, w przypadku kiedy dany dłużnik posiada jeszcze jakichś innych wierzycieli, egzekucja z nieruchomości obciążonej hipoteką nie będzie dla wierzyciela hipotecznego wiązała się z dodatkowym kosztem.
Czy wierzyciel może cofnąć komornika?
Wydawać by się mogło, że egzekucja komornicza jest swoistym punktem kulminacyjnym, z którego nie da się już znaleźć wyjścia. Nie zawsze jednak tak jest. Odpowiedź na pytanie, czy wierzyciel może cofnąć komornika już po rozpoczęciu egzekucji, brzmi bowiem: tak, jak najbardziej.
To wierzyciel kieruje pracą komornika, w tym sensie, że wskazuje mu, z jakich składników naszego majątku ma prowadzić egzekucję. Ma także możliwość jej zawieszenia bądź umorzenia w dowolnym momencie. Sam komornik nie jest stroną w sprawie i nie ma możliwości aby samodzielnie postępowanie umorzyć czy nawet rozłożyć dług na raty.
Wierzyciel może zgodzić się na cofnięcie komornika, jeśli wykażemy, że jesteśmy skłonni do spłaty zadłużenia i chcemy rozwiązać sprawę polubownie, a egzekucja komornicza, która dostarcza wielkiego stresu, a bardzo często jest niemal całkowicie nieskuteczna, nie jest najlepszym rozwiązaniem.
Wierzyciel a windykator
Wierzyciel i windykator to dwa podobne słowa, które pojawiają się w odniesieniu do zadłużeń i ich egzekwowania, ale nie są one tożsame. Wierzyciel może być windykatorem, ale nie musi – może zadanie odzyskania długu przekazać specjalnej firmie windykacyjnej, a wtedy ona stanie się naszym windykatorem (ale nie wierzycielem).
O windykacji możemy mówić, jeśli jeszcze nie doszło do sprawy w sądzie i egzekucji komorniczej. Poprzedza ona tak drastyczne środki i ma za zadanie doprowadzić do dobrowolnego uregulowania długu.
Charakteryzują ją próby kontaktu z dłużnikiem poprzez połączenia telefoniczne, SMS-y, listy, a nawet wizyty osobiste. Większość wierzycieli decyduje się wejść na drogę sądową dopiero w sytuacji, kiedy windykacja nie będzie przynosić pożądanych skutków.
Wierzyciel – podsumowanie
Wierzyciel to słowo, które postrzegane jest przez wiele osób bardzo negatywnie. Musimy jednak pamiętać, że jest to bardzo szerokie pojęcie – wierzycielem może być bank (w przypadku kredytu hipotecznego będzie to wierzyciel hipotecznym) bądź firma pożyczkowa, ale też na przykład osoba, której należne są świadczenia alimentacyjne.