Egzekucja komornicza to dla dłużników najczarniejszy scenariusz. Nie jest to sytuacja bez wyjścia, ale zawsze będzie się ona wiązała z ogromnym stresem i licznymi problemami. Jeśli nie będziemy w stanie od razu spłacić całości zadłużenia lub dojść do porozumienia z wierzycielem, musimy przygotować się na to, że prędzej czy później komornik zacznie zajmować nasze ruchomości i nieruchomości. Na szczęście istnieje coś takiego, jak kwota wolna od komornika, czy też kwota wolna od zajęcia komorniczego. Czym ona jest i ile wynosi kwota wolna od komornika w 2021? Co może, a co nie może być zajęte?
Spis treści
Czym jest kwota wolna od komornika?
Zanim przejdziemy do dalszych wyjaśnień i szczegółów, warto doprecyzować, co to jest kwota wolna od komornika. Jest to nic innego, jak ilość środków, których komornik nie może zająć na poczet spłaty długu. Nie ma przy tym znaczenia, jak wysokie są długi czy ile ich jest.
Dlaczego istnieje kwota wolna od zajęcia komorniczego? Chodzi tutaj o to, aby nigdy nie pozostawiać kogoś całkowicie bez środków do życia, ponieważ byłoby to niehumanitarne, nie mówiąc już o tym, że uniemożliwiłoby funkcjonowanie i dalsze zarabianie pieniędzy, aby móc ostatecznie spłacić dług.
Kwota wolna od komornika może być wyrażana w konkretnej kwocie lub w maksymalnej części (wskazywanej procentowo) świadczenia, jaka może być zajęta.
Co może zająć komornik?
Warto pamiętać, że komornicy nie są ponad prawem, a przeciwnie – muszą działać jedynie w jego ramach. Nie da się jednak ukryć, że mają bardzo szerokie uprawnienia, co w założeniu ma za zadaniem pozwolić im na skuteczną egzekucję długów. Komornik może zająć:
- ruchomości
- nieruchomości
- konto bankowe
- świadczenia (rentę, emeryturę)
- wynagrodzenie (z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenie, umowy o dzieło).
Przy tym trzeba wskazać, że komornik jest tylko wykonawcą woli wierzyciela i działa w jego imieniu. Sam nie jest stroną w sprawie. Oznacza to, że dokonuje egzekucji tylko w takiej formie, jaką zleci mu wierzyciel – nie może z własnej inicjatywy zadecydować na przykład o zajęciu wynagrodzenia czy konta bankowego, jeśli nie jest to zawarte we wniosku egzekucyjnym.
Przykładem ruchomości, które mogą być zajęte przez komornika, są chociażby:
- telewizory
- komputery
- obrazy
- biżuteria.
Jeśli zaś chodzi o nieruchomości, to zazwyczaj mamy tutaj do czynienia z zajęciem domów i mieszkań, jednak nic nie stoi na przeszkodzie tego, aby objęta egzekucją została również chociażby działka.
Wydawać by się mogło, że komornik jest w swojej pracy niczym nieograniczony, ale jest to błędne przekonanie. Istnieją zarówno określone kwoty wolne od zajęcia komorniczego, wobec tych świadczeń, które komornik może zająć, jak i pewne świadczenia oraz mienie, którego zająć nie ma prawa wcale.
Mienie i świadczenia wolne od zajęcia komorniczego
Jak wspomniano powyżej, nie wszystko może zostać objęte egzekucją komorniczą. Do ruchomości, których komornik nie ma prawa zająć, należą:
- ubrania codzienne oraz służące do wykonywania zawodu, bielizna;
- narzędzia wykorzystywane przez dłużnika do produkcji lub pracy zarobkowej;
- sprzętu rehabilitacyjnego;
- niezbędnych sprzętów domowych (kuchenki, lodówki i innych);
- dokumentów osobistych i odznaczeń;
- przedmiotów służących do praktyk religijnych lub nauki;
- zapasy jedzenia i opału dla dłużnika i jego rodziny na okres miesiąca;
- przedmiotów codziennego użytku o dużej wartości użytkowej, ale możliwych do sprzedania tylko poniżej ich wartości.
Jeśli zaś chodzi o nieruchomości, to warto pamiętać, że komornik nie może dokonać eksmisji „na bruk”. Jeśli dłużnik nie ma innego miejsca zamieszkania i nie przysługuje mu lokum socjalne, musi być mu zapewnione pomieszczenie tymczasowe.
Jeśli zaś chodzi o świadczenia wolne od zajęcia komorniczego, to w żadnej części nie można ściągać długu z:
- alimentów
- dodatku 500+
- świadczeń i dodatków rodzinnych
- dodatków porodowych
- dodatków dla sierot
- świadczeń wychowawczych i integracyjnych
- zasiłków dla opiekunów
- świadczeń z pomocy społecznej.
Istnienie zarówno ruchomości, jak i świadczeń wolnych od zajęcia komorniczego uzasadnione jest względami humanitarnymi i potrzebą ochrony podstawowych praw dłużnika.
Umowa o pracę – kwota wolna od komornika w 2021
Niemożliwe jest zajęcie przez komornika wynagrodzenia przysługującego z tytułu umowy o pracę w pełnej wysokości. Ponadto potrąceń dokonuje się z wynagrodzenia już po odciągnięciu od niego składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, a także zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek na poczet Pracowniczego Planu Kapitałowego (PPK).
Kwota wolna od komornika w przypadku umowy o pracę na pełen etat równa jest minimalnej pensji krajowej netto. W 2020 roku wynosi ona 2600 złotych brutto, czyli 1 920,62 złote netto (kwota z ulgą podatkową). Oznacza to, że kwota wolna od komornika w 2020 w przypadku umowy o pracę wynosi również 1 920,62 złote.
W praktyce oznacza to, że pracownik zarabiający minimalną pensję mimo jej zajęcia wciąż co miesiąc będzie otrzymywał dokładnie taką samą wypłatę. Co jednak, jeśli zarabiamy więcej? W takim przypadku musimy liczyć się z zajęciem maksymalnie 50% pensji – jednak niezależnie od tego, ile zarabiamy, wciąż na nasze konto musi wpłynąć co najmniej minimalna pensja krajowa.
Załóżmy, że zarabiamy 20 tysięcy złotych miesięcznie. W takim przypadku komornik może zająć jedynie 50% naszego wynagrodzenia i pozostawić do naszej dyspozycji pozostałe 50%, czyli 10 tysięcy.
W przypadku, kiedy zarabiamy przykładowo 2500 złotych netto, nie zostanie zajęte równo 50% pensji, ponieważ oznaczałoby to wypłatę mniejszą niż pensja minimalna. W związku z tym zajęciu będzie podlegać tylko część pensji wykraczająca poza kwotę wolną od zajęcia, czyli w tym wypadku 579,38 złotych.
Od tej reguły istnieje jednak jeden wyjątek, a są nim długi alimentacyjne. W ich przypadku komornik może zająć maksymalnie 60% wynagrodzenia – nawet, jeśli zarabiamy pensję minimalną.
Umowa zlecenie i umowa o dzieło – kwota wolna od komornika w 2021
Nie każdy jednak zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę, czy też jedynie, na jej podstawie. Jak wygląda kwestia zajęcia komorniczego w przypadku umów zlecenie i umów o dzieło? Jaka jest kwota wolna od komornika w 2020 dla umowy zlecenie i umowy o dzieło?
W przypadku, kiedy umowa zlecenie lub umowa o dzieło jest dla nas tylko pracą dodatkową i posiadamy inne źródło dochodu, musimy liczyć się z tym, że dochody z jej tytułu mogą zostać przez komornika zajęte w całości. Nie obowiązuje w takim przypadku kwota wolna od komornika.
Jeśli jednak tego typu umowa jest naszym jedynym źródłem utrzymania i jesteśmy w stanie to udowodnić, to stosuje się wobec niej te same zasady, co wobec zajęcia dochodów z tytułu umowy o pracę. W takim wypadku kwota wolna od komornika w 2020 wynosi, jak już wspomniano, to 1 920,62 złote.
Konto bankowe – kwota wolna od komornika w 2021
Komornik na wniosek wierzyciela ma prawo znaleźć i zająć konto bankowe dłużnika. Oznacza to, że może przejmować na poczet długu wszystkie środki znajdujące się na rachunku, a także te, które zostaną na niego wpłacone. Jednak i w tym przypadku obowiązuje minimalna kwota, która musi pozostać na koncie bankowym dłużnika w każdym miesiącu.
Kwota wolna od komornika w przypadku kont bankowych odnawia się co miesiąc. Przy tym trzeba pamiętać, że niewykorzystanie limitu w jednym miesiącu nie skutkuje przejściem go na kolejny – w każdym miesiącu wynosi on tyle samo. Kwota wolna od zajęcia komorniczego w 2020 roku w przypadku kont bankowych wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia brutto, czyli 1950 złotych brutto.
Jeden, wspólny limit funkcjonuje dla wszystkich rachunków dłużnika. Nie dotyczy on pojedynczych transakcji, a sumy wszystkich wpływów w miesiącu. Tak samo traktowany jest wpływ jednorazowo 2000 złotych, jak i czterokrotny wpływ 500 złotych w jednym miesiącu – w obu tych przypadkach przekroczony jest limit, a nadwyżka zostanie przeznaczona na spłatę długu.
Emerytura – kwota wolna od komornika w 2021
Kwota wolna od komornika w 2021 dla emerytur zostanie ogłoszona dopiero wraz z ich coroczną waloryzacją, czyli 1 marca 2020 roku. Do tego czasu obowiązuje kwota wolna od zajęcia komorniczego ogłoszona w 2019 roku, czyli:
- 200 złotych – w przypadku należności za przebywanie w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub pielęgnacyjno-opiekuńczym;
- 500 złotych – w przypadku należności alimentacyjnych;
- 600 złotych – w przypadku należności za nienależnie pobrane świadczenia z ubezpieczeń społecznych i pomocy społecznej;
- 825 złotych – w przypadku innych należności (np. za niespłacone kredyty).
Komornik ma prawo zająć 60% emerytury w przypadku należności alimentacyjnych, 50% w przypadku należności za pobyt w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym. W pozostałych przypadkach może dokonać egzekucji jedynie 25% emerytury.
Jednocześnie zawsze komornik musi pozostawić określoną część świadczenia, czyli wskazaną powyżej kwotę wolną od zajęcia komorniczego, odpowiednią dla danego typu należności.
Renta – kwota wolna od komornika w 2021
Komornik może zająć, chociaż oczywiście nie w całości, rentę:
- z tytułu niezdolności do pracy
- chorobową
- rodzinną
- socjalną.
Podobnie jak w przypadku emerytur, jeśli chodzi o renty kwota wolna od komornika w 2020 będzie ogłoszona dopiero wraz z ich waloryzacją. Ponadto w przypadku rent również komornik może zająć dla poszczególnych typów należności kolejno 25%, 50% lub 60% świadczenia, nie naruszając przy tym kwoty wolnej od zajęcia.
Kwota wolna od zajęcia w 2019, a więc w praktyce także kwota wolna od komornika w 2020 roku do 1 marca, wynosi 825 zł w przypadku renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeśli zaś chodzi o rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, to dla niej kwota ta wynosi 618,75 złotych.
Kwota wolna od komornika w 2021 – podsumowanie
Kwota wolna od komornika w 2021 roku w przypadku pensji wzrosła w związku ze znacznym wzrostem minimalnego wynagrodzenia. To samo nastąpi w przypadku emerytur i rent wraz z ich waloryzacją 1 marca 2020 roku. Warto wiedzieć, ile te kwoty wynoszą, aby nawet w sytuacji, gdy z jakiegoś powodu mamy zajęcie komornicze, nie doszło do zbyt dużego zajęcia świadczenia, powstałego chociażby w wyniku błędu.