Uzyskanie kredytu lub pożyczki wiąże się często z koniecznością posiadania odpowiedniej zdolności kredytowej i nieskazitelnej historii spłat poprzednich zobowiązań. Banki oraz pozabankowe instytucje finansowe weryfikują klientów pod tymi względami przy pomocy baz danych. Należą do nich między innymi BIK i BIG. Są to oddzielne twory, które mimo wszystko mają sporo wspólnego.
Spis treści
Co wpływa na zdolność kredytową?
Od zdolności kredytowej zależy możliwość zaciągnięcia zobowiązania w banku. Często także idzie ona w parze z opłacalnością kredytu. Warto więc o nią zadbać, jeżeli rozważamy jakikolwiek bankowy produkt finansowy.
Zbudowanie zdolności kredytowej nie jest prostym procesem. Zajmuje sporo czasu oraz wymaga uwagi. Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych czynników, które wpływają na zdolność kredytową:
- historia kredytowa – banki sprawdzają ją za pośrednictwem Biura Informacji Kredytowej (BIK), gdzie gromadzone są wszystkie informacje o zobowiązaniach finansowych. Historia spłat bez opóźnień zwiększa wiarygodność kredytową,
- dochody i stałe obciążenia finansowe – kredytodawcy biorą pod uwagę wysokość i regularność dochodów potencjalnego klienta. Comiesięczne wydatki także mają duże znaczenie,
- zatrudnienie oraz źródło dochodów – to decyduje przede wszystkim o regularności dochodów. Banki zwracają również uwagę na stabilność zatrudnienia,
- bieżąca sytuacja w BIK – banki analizują obecne zadłużenie, posiadane środki, nieruchomości itd.,
- wpisy w BIG – negatywne wpisy w Biurze Informacji Gospodarczej (BIG) o niespłaconych długach wobec firm również obniżają zdolność kredytową,
- wiek oraz liczba osób w gospodarstwie domowym – młodzi kredytobiorcy lub gospodarstwa wieloosobowe są postrzegane jako bardziej ryzykowne dla kredytodawców.
Najważniejsze czynniki to historia kredytowa w BIG i BIK oraz stabilna sytuacja finansowa. Jakiekolwiek problemy ze spłatą zobowiązań, które wystąpiły wcześniej, są dla banku znakiem, że dany klient może być potencjalnie niewypłacalny. Im więcej potwierdzeń dobrej zdolności kredytowej, tym lepiej.
Pozwala ona uzyskać korzystniejsze oferty od banków oraz bezpośrednio zwiększa szansę otrzymania finansowania. Warto wiedzieć, że przy niskiej zdolności kredytowej nie można zaciągnąć niemal żadnego finansowania w banku – pozostają jedynie alternatywy pod postacią na przykład pożyczek pozabankowych bez sprawdzania BIK i BIG.
Czym jest i jakie informacje gromadzi BIK?
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) zostało utworzone przez Związek Banków Polskich. Głównym założeniem jest gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie informacji o osobach fizycznych oraz firmach. Dane są wykorzystywane przez banki, pozabankowe instytucje finansowe, a także inne podmioty, które oceniają zdolność kredytową potencjalnych kredytobiorców.
Gromadzone informacje są oczywiście związane z finansami. BIK zbiera zakres danych, który pozwala dość precyzyjnie określić wiarygodność i zdolność kredytową danej osoby. Jakie informacje są gromadzone? Chodzi o:
- informacje o wszystkich aktualnych i zamkniętych zobowiązaniach kredytowych (w tym też produktów pozabankowych),
- dane dotyczące terminowości spłat rat kredytowych z uwzględnieniem ewentualnych opóźnień i zaległości,
- informacje o kredytach restrukturyzowanych, umorzonych lub przeterminowanych,
- dane o wnioskach kredytowych, które składał dany kredytobiorca,
- zapytania pochodzące od banków i firm pożyczkowych podczas weryfikacji zdolności kredytowej,
- informacje o oszustwach kredytowych, fałszywych danych czy też problemach ze spłatą zobowiązań.
Warto zauważyć, że BIK nie gromadzi danych o dochodach, zatrudnieniu czy posiadanym przez potencjalnego kredytobiorcę majątku w przypadku osób fizycznych. Znajdziemy tam jednak informacje dotyczące formy prawnej, kapitału zakładowego, liczbie pracowników czy danych finansowych z rocznych sprawozdań, jeśli chodzi o firmy.
W BIK na podstawie zgromadzonych danych oblicza się scoring kredytowy. To wyizolowana ocena wiarygodności płatniczej danej osoby lub firmy. Im wyższy scoring, tym mniejsze ryzyko kredytowe dla banku. Oznacza to również większą szansę na uzyskanie finansowania.
Banki i pozabankowe instytucje finansowe wykorzystują BIK do oceny rzetelności potencjalnych klientów. Często właśnie na podstawie scoringu wnioski kredytowe zostają uznane lub odrzucone.
Czym jest i jakie informacje gromadzi BIG?
Biuro Informacji Gospodarczej (BIG) to instytucja utworzona na mocy Ustawy o udostępnianiu informacji i wymianie danych gospodarczych. Z tej bazy również korzystają banki czy też pozabankowe firmy pożyczkowe. Głównym założeniem instytucji jest gromadzenie, przechowywanie oraz udostępnianie informacji o podmiotach gospodarczych i ich zobowiązaniach finansowych.
BIG gromadzi podobnie szeroki zakres danych jak BIK. Znajdziemy tam między innymi poniższe informacje:
- dane identyfikacyjne podmiotów gospodarczych,
- informacje o zobowiązaniach finansowych firm wobec kontrahentów,
- dane o postępowaniach sądowych i egzekucyjnych prowadzonych wobec dłużników,
- informacje o upadłościach oraz restrukturyzacjach firm,
- dane dotyczące powiązań kapitałowych i osobowych między różnymi podmiotami gospodarczymi.
W BIG nie znajdziemy informacji o zobowiązaniach kredytowych firm i osób fizycznych. Te właśnie dane przechowuje BIK. Biuro Informacji Gospodarczej ma we wpisach negatywny charakter, ponieważ dotyczą one wyłącznie niewywiązywania się firm ze zobowiązań finansowych wobec innych podmiotów gospodarczych. Pozytywnych informacji nie raportuje się w BIG.
Banki oraz inne instytucje finansowe wykorzystują tę bazę danych do oceny wiarygodności kredytowej przedsiębiorstw. Negatywne wpisy z BIG podkreślają problemy danej firmy ze spłatą zobowiązań. Dla kredytodawcy oznacza to zwiększenie ryzyka kredytowego. Wpisy z bazy danych BIG mogą zadecydować o odrzuceniu wniosku kredytowego.
W przypadku osób fizycznych większą rolę odgrywa BIK. Wpisy o niespłaconych należnościach mogą jednak również tutaj znacząco wpłynąć na zdolność kredytową. Dotyczą one jednak wyłącznie transakcji między osobą fizyczną lub przedsiębiorstwem a innym przedsiębiorstwem. Nie zobaczymy zapisów dotyczących pożyczek czy też kredytów.
Co ma większy wpływ na zdolność kredytową: BIK czy BIG?
Zarówno Biuro Informacji Kredytowej (BIK), jak i Biuro Informacji Gospodarczej (BIG) odgrywają ważną rolę przy ocenianiu zdolności kredytowej przez kredytodawcę. Stopień ich wpływu jednak różni się zależnie od sytuacji kredytobiorcy.
W przypadku osoby fizycznej, która chce uzyskać kredyt, większe znaczenie będzie miała ocena BIK. Dzieje się tak z kilku powodów:
- pełne dane związane z historią kredytową – BIK gromadzi informacje o wszystkich zobowiązaniach kredytowych czy też pożyczkach. Dodatkowo można dzięki tej bazie przebadać terminowość oraz ewentualne opóźnienia. Informacje z BIK odzwierciedlają nawyki płatnicze potencjalnego kredytobiorcy,
- scoring BIK – ta ocena jest kluczowa przy określaniu wskaźnika wiarygodności płatniczej. Im wyższy scoring BIK, tym większe szanse na uzyskanie finansowania,
- brak danych w BIG – często w przypadku osób fizycznych nie ma żadnych wpisów do BIG. Ta baza gromadzi szczególnie informacje o zobowiązaniach firm wobec kontrahentów.
Przedsiębiorcy powinni jednak bardziej zwracać uwagę na historię w BIG. Może ona mieć duże znaczenie przy zaciąganiu zobowiązania z kilku powodów:
- ocena wiarygodności firmy – BIG przechowuje dane o nieopłaconych fakturach, umowach czy innych zobowiązaniach firm wobec kontrahentów. Negatywne wpisy oznaczają problemy z regulowaniem płatności oraz zwiększają ryzyko kredytowe dla kredytodawcy,
- historia kredytowa firmy – banki wykorzystują BIK do analizy historii kredytowej firmy, ale dopiero po połączeniu z BIG uzyskują pełniejszy obraz sytuacji finansowej danego przedsiębiorstwa,
- powiązania kapitałowe – baza danych BIG gromadzi informacje o powiązaniach między podmiotami gospodarczymi, co umożliwia ocenę ryzyka związanego z grupą kapitałową.
Dla osób fizycznych starających się o kredyt kluczową rolę odgrywa historia kredytowa BIK. Jeżeli jednak firma chce zaciągnąć zobowiązanie, banki biorą pod uwagę również BIG. Mimo wszystko u przedsiębiorców równie duże znaczenie ma BIK – połączenie obu baz danych daje dopiero rzetelny i prawdziwy pogląd na sytuację finansową danej firmy.
Co jest ważniejsze – BIK czy BIG?
Oceniając oba te źródła danych, warto zauważyć, że informacje z BIK mają duże znaczenie zarówno dla osób fizycznych, jak i przedsiębiorstw. To tam przechowywana jest historia kredytowa potencjalnego klienta. Banki i firmy pożyczkowe mogą więc w prosty sposób sprawdzić, czy firma lub osoba fizyczna radziły sobie ze spłatą zobowiązań finansowych wcześniej.
BIK umożliwia przygotowanie scoringu, który jest kluczowym wskaźnikiem, jeśli chodzi o wiarygodność potencjalnego kredytobiorcy. Dodatkowo dość rzetelnie odzwierciedla nawyki płatnicze.
BIG natomiast odnosi się do relacji głównie między przedsiębiorcami. Dzięki tej bazie danych kredytodawcy zyskują szerszy pogląd na sytuację finansową firmy. Są tam informacje o zadłużeniu i nieopłaconych zobowiązaniach wobec kontrahentów, lecz nie tylko. BIG zawiera również opisy powiązań kapitałowych. To szczególnie istotne dla banków, jeżeli o finansowanie stara się przedsiębiorstwo, które jest w spółce.
Nie można jednoznacznie określić, czy BIK lub BIG jest ważniejszy. Ostatecznie banki biorą obie te bazy danych pod uwagę. W przypadku osób fizycznych niewielkie znaczenie ma jednak BIG, ponieważ zwykle nie znajdują się tam wtedy żadne zapisy.