Wiele Polek zdaje sobie sprawę z faktu, że w razie śmierci małżonka wdowie może przysługiwać emerytura po mężu. Jest to niewątpliwie warty uwagi temat, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że w Polsce istnieje wyraźna dysproporcja między emeryturami kobiet a mężczyzn. W bardzo wielu przypadkach emeryci otrzymują znacznie wyższe świadczenia niż emerytki i w razie ich śmierci stopa życiowa wdowy może znacząco się obniżyć.
Z tego względu prawo umożliwia wdowie (ale też wdowcowi i niektórym innym członkom rodziny) przejęcie części świadczenia po zmarłym. W jakich dokładnie okolicznościach można liczyć na emeryturę po mężu? Jakie warunki trzeba spełnić, aby ją otrzymać i ile ona wynosi? Czy warto na nią przechodzić? Wyczerpujących odpowiedzi na wszystkie te pytania udzieliliśmy poniżej.
Spis treści
Emerytura po mężu, czyli renta rodzinna
Trzeba wskazać, że formalnie nie istnieje coś takiego, jak emerytura po mężu. Jest to bardzo często spotykane wyrażenie potoczne, ale w rzeczywistości świadczenie, o którym mowa, nazywa się rentą rodzinną.
Jest ona możliwa do uzyskania w przypadku śmierci osoby, która pobierała świadczenie emerytalne (bądź też emeryturę pomostową), ale nie tylko. O taką rentę można się również starać, jeśli zmarły był beneficjentem renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia przedemerytalnego. Jeśli zmarły pobierał emeryturę częściową, obliczana jest dla niego emerytura pełna i to od tej kwoty liczona jest renta rodzinna.
Co więcej, przysługuje ona nie tylko wdowie (lub wdowcowi), ale znacznie szerszej grupie osób. Wśród uprawnionych do renty rodzinnej można wymienić także:
- dzieci (wspólne dzieci zmarłego i wdowy, dzieci tylko jednego z małżonków bądź dzieci adoptowane)
- wnuki i inne dzieci przyjęte na wychowanie przez zmarłego
- rodziców.
Jednak nie każda osoba, która należy do którejś z tych grup, ma prawo do przejęcia części świadczenia pobieranego przez zmarłego. Osobom zainteresowanym rentą rodzinną stawiane są bardzo konkretne warunki, które muszą być spełnione, aby świadczenie mogło być wypłacane.
1 Źródło: https://tvn24.pl/biznes/z-kraju/wysokosc-emerytury-w-polsce-2019-dane-zus-ra955957-4509694
Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać emeryturę po mężu?
Nie każda wdowa może liczyć na rentę rodzinną. Sama śmierć emeryta i bycie w tym czasie w związku małżeńskim nie wystarczy. Jest jednak sporo przypadków, w których wdowa jest uprawniona do emerytury po mężu, w związku z czym często nie będzie w tym zakresie problemów. Wystarczy, aby spełniała jeden z poniższych warunków, a będzie miała prawo do świadczenia:
- w momencie śmierci męża miała skończone 50 lat lub była niezdolna do pracy
- skończyła 50 lat (lub przestała być zdolna do pracy) w przeciągu 5 lat od śmierci męża bądź do momentu, w którym zakończyła sprawowanie opieki nad dzieckiem uprawnionym do renty rodzinnej
- wychowuje ona dziecko poniżej 16 roku życia (lub poniżej 18 roku życia, jeśli kontynuuje ono naukę) uprawnione do otrzymania renty rodzinnej po zmarłym ojcu
- wychowuje dziecko ze stwierdzoną trwałą niezdolnością do pracy lub samodzielnej egzystencji, które jest uprawnione do otrzymywania renty rodzinnej.
Mogłoby się wydawać, że emerytura po mężu jest należna tylko pod warunkiem, że dana kobieta pozostawała w związku małżeńskim ze zmarłym w chwili jego śmierci, ale jest od tego przypadku pewne odstępstwo.
Chodzi tu mianowicie o sytuację, w której małżeństwo zakończyło się już wcześniej na drodze rozwodu, ale byłej żonie zasądzono alimenty lub zostały one przyznane na drodze ugody sądowe. Poza otrzymywaniem alimentów musi ona jednak spełniać także co najmniej jeden z warunków wymienionych wcześniej.
Okresowa emerytura po mężu dla niepracującej wdowy
Jeśli wdowa nie spełnia powyżej wymienionych wymagań, ale jest osobą pracującą, nie może otrzymać świadczenia, nawet na krótki okres.
Przewidziano jednak możliwość pobierania renty rodzinnej przez krótki okres przez wdowy, które nie posiadają żadnego źródła utrzymania, nawet, jeśli nie spełniają żadnego z wcześniej wymienionych warunków, które uprawniałyby ją do korzystania z tego świadczenia przez dłuższy okres.
Okresowa emerytura po mężu przysługuje na okres 1 roku po jego śmierci lub maksymalnie na 2 lata, pod warunkiem, że wdowa bierze udział w zorganizowanym szkoleniu, kwalifikującym ją do wykonywania pracy zarobkowej.
Jaka jest wysokość emerytury po mężu?
Niestety, emerytura po mężu nie jest wypłacana w wysokości 100% przysługującego zmarłemu świadczenia. W zależności od tego, czy renta rodzinna pobierana jest przez jedną, dwie czy więcej osób, stosuje się trzy różne stawki.
- przy pobieraniu renty przez jedną osobę – 85% świadczenia
- przy pobieraniu renty przez dwie osoby – 90% świadczenia
- przy pobieraniu renty przez trzy osoby lub więcej – 95% świadczenia.
Jeśli rentę rodzinną po tej samej osobie pobiera kilka uprawnionych krewnych, nie działa to w ten sposób, że każdy z nich otrzymuje po 90% lub 95% świadczenia. Stawka renty rodzinnej dzielona jest na tyle części, ilu osobom przysługuje renta i każdy z nich otrzymuje jej równą część. Przykładowo, przy dwóch osobach pobierających świadczenie i emeryturze w wysokości 2000 złotych (a więc rencie rodzinnej wynoszącej 90% tej kwoty, czyli 1800 złotych), każda z nich otrzyma po 900 złotych.
Warto wiedzieć, że istnieje coś takiego, jak minimalna renta rodzinna. Oznacza to, że nawet, jeśli po obliczeniu 85, 90 lub 90% świadczenia pobieranego przez zmarłego wynik będzie niższy niż określona kwota, stawka renty rodzinnej zostanie do niej podniesiona. Aktualnie najniższa renta rodzinna może wynosić 1250,88 złotych.
2 Źródło: https://www.zus.pl/documents/10182/39637/Struktura+wysoko%C5%9Bci+%C5%9Bwiadcze%C5%84+wyp%C5%82acanych+przez+ZUS+po+waloryzacji+w+marcu+2020+r.pdf/3df99481-587f-8efe-8f1f-a77871e4f8c8
Czy emerytura po mężu wymaga rezygnacji z własnej emerytury?
W wielu przypadkach, jeśli zmarły mąż pobierał emeryturę, to wdowa po nim również posiada prawo do takiego świadczenia, z uwagi na niższy wiek emerytalny dla kobiet. Można się w związku z tym spotkać z pytaniem, czy emerytura po mężu wiąże się z koniecznością rezygnacji z własnego świadczenia.
Nie ma możliwości łączenia własnej emerytury z rentą rodzinną. Jeśli wdowa chce pobierać świadczenie po mężu, będzie musiała zrezygnować z dalszego otrzymywania swojej emerytury. W związku z tym warto dokładnie przemyśleć taki krok i obliczyć, ile będzie wynosiła renta, a następnie porównać ją z wysokością własnej emerytury. W ten sposób najłatwiej ustalić, czy przejście na emeryturę po mężu będzie korzystne, czy niekoniecznie.
Renta rodzinna jest najbardziej opłacalna, jeśli pobiera ją tylko jedna osoba. W przypadku dzielenia jej na wiele części jej wysokość może znacznie się obniżyć i stać się zbyt niska, aby pozwalała na godną egzystencję. Wyjątkiem są tutaj bardzo wysokie emerytury, które nawet po podzieleniu przewyższają kwotę świadczenia przysługującego wdowie.
Zawieszenie emerytury po mężu
Emerytura po mężu w założeniu ma służyć jako wsparcie dla wdów, które po śmierci męża znajdą się w gorszej sytuacji finansowej i które pobierały odczuwalnie niższą od niego emeryturę. Dlatego też istnieją pewne progi dochodów, powyżej których renta rodzinna może zostać zmniejszona lub nawet całkowicie zawieszona.
Jeśli dana kobieta posiada zarobki z tytułu pracy, własnej działalności czy innych źródeł na poziomie między 70 a 130% średniego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce, jej renta rodzinna będzie proporcjonalnie zmniejszana. W przypadku, gdy jej dochody przekraczają tę górną granicę, a więc 130% średniego miesięcznego wynagrodzenia, wypłacanie renty zostanie całkowicie zawieszone.
Emerytura po mężu – podsumowanie
Emerytura po mężu może być finansowym ratunkiem dla wielu emerytek, które po śmierci męża ryzykują wpadnięciem w kłopoty finansowe. Spore różnice w emeryturach kobiet i mężczyzn w Polsce (którzy nie tylko w wielu przypadkach lepiej zarabiali, ale też pracowali w warunkach szkodliwych) sprawiają, że w bardzo wielu przypadkach 85% świadczenia męża może być równe znacznie większej sumie niż 100% świadczenia żony. Dlatego też renta rodzinna, zwana także emeryturą po mężu, jest czymś, co warto rozważyć.
Jeśli z różnych względów nie jest nią zainteresowana wdowa, ponieważ na przykład nie spełnia warunków lub sama posiada wyższe świadczenie, warto pamiętać, że mogą się o nią ubiegać także inni członkowie najbliższej rodziny (m.in.) dzieci. Możliwe jest też pobieranie świadczenia przez kilka osób, aczkolwiek w takim przypadku jest ono dzielone na części, więc, o ile świadczenie nie jest bardzo wysokie, każdy otrzyma jedynie relatywnie niewielką sumę.
(76 głosów, średnia: 3,78 z 5)
Loading...